Was Parsifal verboden tijdens de Tweede Oorlog ?
Naar verluidt zou Parsifal tijdens de Tweede Wereldoorlog verboden zijn geworden in alle Duitse theaters. Althans dat hebben allerlei historici totnogtoe steeds beweerd. Larie en apekool, zegt John Deathridge in Wagner. Beyond Good and Evil. Deathridge is zo zeker van zijn stuk dat hij auteurs als Bryan Magee en Frederic Spotts beticht van geschiedenisvervalsing. Zijn bewijs : Allen Jefferson’s biografie van Elisabeth Schwarzkopf waarin te lezen staat dat er van 1939 tot 1942 23 voorstellingen van Parsifal hebben gelopen in de Deutsche Oper in Berlijn. En dat zal elders niet anders geweest zijn, meent Deathridge. Deathridge is erop gebrand om zijn gevoel van onbehagen kwijt te raken dat hem overvalt telkens hij zich met Parsifal inlaat en probeert Wagner daarom een racistische agenda aan te wrijven, niet zo uitgesproken als Hartmut Zelinksy dat heeft gedaan maar toch.
Hoe valt dit te rijmen met Saul Friedländers uitspraak op het symposium „Richard Wagner und das Dritte Reich“ : „Aus unbekannten Gründen wurde die Aufführung des Parsifal nach beginn des Krieges in September 1939 in ganz Deutschland von den Bühnen verbannt“. In de Bayreuth-geschiedenis van Frederic Spotts lezen we hetzelfde : „For reasons never stated, Parsifal was banned throughout Germany after 1939, and Bayreuth complied“
Waarom is dat voor ons van belang? Het Parsifal-verbod is een ijzersterk argument om aan te tonen dat Wagner met Parsifal geen racistische agenda kan gehad hebben. Immers volgens de getuigenis van Hermann Rauschning zou Adolf Hitler de boodschap van Parsifal gedecodeerd hebben als een zuiveringsritueel van het arische bloed waarin het kweken van een arische elite (de graalsridders), die de mensheid zou bevrijden van zijn extreemste vijanden (de joden), centraal stond. Hermann Rauschning wordt inmiddels door zowat alle historici als uiterst onbetrouwbaar beschouwd. Hitler’s Parsifal-uitlating zou hij uit zijn duim hebben gezogen (dixit Friedländer). Indien Parsifal ideologisch helemaal op de lijn van het nationaal-socialisme zat, waarom verkoos men dan om het stuk te verbieden? Ziedaar, een zeer goede vraag.
Deathridge gooit hier m.a.w. een stok in de kikkerpoel. Maar Deathridge is geen historicus en baseert zich op slechts één enkele bron. Wat is die waard? Of hebben de heren historici hun huiswerk destijds niet goed gedaan? Who will set this record straight?
To be continued.