Hoe verdeelt u uw carrière tussen componeren en dirigeren?
In het verleden dirigeerde ik eigenlijk alleen nieuwe muziek, en deed dat gedeeltelijk als aanvulling op mijn lesgeven. Maar sinds 1983 geef ik helemaal geen les meer en verdien ik mijn brood uitsluitend als componist. Ik vul mijn inkomen aan met dirigeren, wat, zoals iedereen je zal vertellen, veel beter betaalt dan componeren, zelfs als je een zeer succesvol componist bent. In één weekend kun je verdienen wat je in een maand als componist zou verdienen. De economische organisatie van de muziekindustrie is nu eenmaal zo.
Is dat goed, of fout, of gewoon zo?
Eigenlijk denk ik dat het een beetje verkeerd is. Dirigenten worden zwaar overbetaald. Het is gewoon één van die beroepen die in het teken staan van prestige en glamour, en je zou bijna kunnen zeggen dat dirigenten een oneerlijke beloning krijgen voor hun inspanningen in vergelijking met, laten we zeggen, de mensen die in het orkest spelen en daadwerkelijk de muziek maken. Ik denk ook dat creatief werk in dit land niet naar behoren wordt gefinancierd of betaald, hoewel daar heel, heel langzaam verandering in komt. Commissies voor componisten worden beter, en nu ook verhuur en licenties en dat soort dingen.
Is het componeren van concertmuziek iets waar veel mensen van zouden moeten kunnen leven?
Idealiter wel. De feiten van het leven zijn dat er op een bepaald moment in de geschiedenis slechts een handvol componisten zijn die echt tot de verbeelding van het publiek kunnen spreken en werken creëren die in omloop komen. Dat is gewoon de realiteit, en het zou nogal dwaas zijn om te denken dat duizenden componisten in staat zouden moeten zijn hun brood te verdienen met het schrijven van muziek. Dat zou betekenen dat er een overvloed aan nieuwe muziek zou zijn.
Hebben we te veel mensen die het proberen te maken als componist?
Waarschijnlijk wel, maar het leven is erg wreed, en het uitdunningsproces is nogal hard.
Had u in uw stoutste dromen, toen u studeerde of zelfs uw carrière begon, ooit gedacht dat u zo succesvol zou zijn?
Ik ben alleen succesvol in termen van - of in vergelijking met - andere componisten van ernstige muziek. Als ik kijk naar wat een echt succes is - of het nu een honkbalspeler is, of een durfkapitalist, of een politicus, of zelfs een succesvol romanschrijver als Saul Bellow, wiens romans honderdduizenden of zelfs miljoenen exemplaren verkopen - een succesvol componist, zoals ikzelf, verkoopt nog steeds maar twintig- of dertigduizend exemplaren van een album. Van Nixon in China, dat in de afgelopen jaren een zeer zichtbaar, spraakmakend muzikaal evenement was, en één van de best verkochte opera-albums van de afgelopen decennia, werden slechts twintig- tot dertigduizend exemplaren verkocht, wat niet veel is vergeleken met populaire muziek, of literatuur, of wat dan ook.
Vindt u het idee en de techniek van het minimalisme een keurslijf, of omarmt u het graag?
Nee, ik vind het helemaal geen keurslijf. Ik denk dat geen enkele componist graag een keurslijf zou aantrekken. We zouden ze 'beperkingen' kunnen noemen. Een componist wil meestal enige vorm van beperkingen, alleen omdat beperkingen de besluitvorming juist vergemakkelijken, en je in staat stellen vooruitgang te boeken zonder dat je elke keer dat je een noot op de notenbalk moet zetten moet rondzwemmen in de zee van mogelijkheden. Ik heb een periode gehad waarin ik mijn stukken van tevoren heel zorgvuldig ontwierp, en me bijna als een architect gedroeg, in die zin dat ik al mijn materialen op tafel had liggen. Ik tekende bijna grafieken van wat ik ging schrijven. Maar naarmate ik vorderde, en mijn taal volwassener werd, en mijn zelfvertrouwen toenam, ontdekte ik dat ik kon vertrouwen op mijn intuïtieve muzikale vermogens zonder voortdurend terug te hoeven grijpen op een grafiek, of een diagram, of een reeks getallen. Ik denk dat ik echt wist hoe alle grote componisten uit het verleden - Brahms, Beethoven, Bach, Verdi - zich gedroegen als ze componeerden. De spelregels, en de sensaties van structuur en evenwicht, en of iets lang genoeg of kort genoeg is, is iets dat uiteindelijk een intern oordeel moet zijn, en niet iets dat geprojecteerd kan worden op een grafiek op een pagina. Een van de problemen met de twintigste-eeuwse muziek is dat te veel componisten hebben vertrouwd op de rationele wiskundige kant van de besluitvorming, en te weinig op hun intuïtieve gevoelskant.
Was de overgang naar het minimalisme en de minimalistische stijl een onvermijdelijk gevolg van de compressie die de muziek onderging, en van de textuur en de dichtheid die als een supernova explodeerde?
Minimalisme is in wezen een eenvoudige taal, waarop wij veel kritiek krijgen van onze collega's als componisten en van vele andere mensen. Het is een gebaar van eenvoud, zoals de muziek van Mozart een gebaar van eenvoud was tegenover de zeer complexe polyfonie van de Hoge Barok. Dit gebeurt in de geschiedenis van de kunst, niet alleen in de muziek.
Heeft u dan het gevoel dat u deel uitmaakt van een continuüm?
Oh ja. Alle scheppers maken deel uit van een continuüm, hoe avant-gardistisch of individueel we ook denken te zijn. Eén van de punten die ik probeer te maken als ik mijn stijl van componeren verdedig, is dat het uiterst moeilijk is om iets eenvoudigs te schrijven dat effectief en origineel is. Het is veel gemakkelijker om met de twaalftoonsrij te gaan zitten, en iets te schrijven dat krakkemikkig en complex en intellectueel en intimiderend klinkt, dan iets te schrijven dat eenvoudig, effectief en ontroerend is, en dat rechtstreeks door alles heen kan dringen tot bij de luisteraar, en die persoon kan raken.
We dansen hier nu al enkele minuten omheen, dus laat me dan de echte grote vraag stellen. Wat is het doel van muziek in de samenleving?
Het doel van muziek in de samenleving is hetzelfde als het doel van elke artistieke inspanning. Het is om ons leven te verrijken, en ons misschien te helpen meer te begrijpen van onszelf en onze relaties met anderen. Misschien is het om de aandacht te vestigen op de rijkdom van de wereld om ons heen. John Cage, die jarenlang belachelijk werd gemaakt om zijn theorieën, heeft op den duur toch gelijk gekregen door erop te wijzen dat muziek iets moet zijn dat onze zintuigen, onze oren en ons lichaam verfijnt voor de wereld om ons heen. Sommige muziek kan ons een zeer vreugdevol gevoel geven op een manier die geen enkele andere kunstvorm kan. Zij kan ons op een emotioneel niveau raken zoals geen enkele andere kunstvorm dat kan, omdat, zoals Schopenhauer zei [parafraserend], muziek de enige kunst is die het meest intiem uitdrukking geeft aan de menselijke wil. Het gaat rechtstreeks van het diepste zelf van de ene persoon naar de andere, zonder noodzakelijkerwijs door het intellectuele rationele filter te gaan.
Cage stelt dat alle geluiden muziek zijn. Onderschrijft u die theorie?
Ik weet niet zeker of hij het zo zou stellen, dat alle geluiden muziek zijn. Ik denk dat hij zou zeggen dat alle geluiden beschikbaar zijn voor wat hij muziek noemt.
Op welk punt worden de geluiden dan muziek?
Ik ben geneigd het eens te zijn met wat Stravinsky zei in zijn boek The Poetics of Music, [opnieuw parafraserend] dat een vogelzang mooi is, en een arpeggio misschien niet zo mooi, maar de vogelzang is een natuurlijke gebeurtenis, en een arpeggio, hoe grof of eenvoudig ook, is kunst, en er is een verschil tussen kunst en de buitenwereld. Ik vind dat op het moment dat Olivier Messiaen een vogelgezang neemt en het opschrijft en verwerkt in een stuk van hem, het Messiaen wordt. Het wordt een kunstgreep, en dus is dat kunst, maar ik denk niet dat je de hele wereld echt kunt benaderen als een raster voor kunst zonder een of ander filterproces.
Bent u zich bewust van het publiek als u uw muziek schrijft?
[Denkt even na] Dat is een heel moeilijke vraag, want als ik ja zou zeggen, dan zou ik de indruk wekken van iemand die het publiek een plezier doet en denkt: "Ah, dit zullen ze leuk vinden! Ik zet hier een fortissimo in, en dat zal ze verbazen!" Aan de andere kant, als ik nee zou zeggen, dat het publiek me niet interesseert, en dat ik er alleen ben om mezelf te plezieren, zou ik oneerlijk zijn, omdat muziek uiteindelijk een communicatieve activiteit is. Alle kunst is een communicatieve activiteit. In wezen ben ik niet anders dan elke andere serieuze componist in die zin dat ik schrijf om mezelf te plezieren, en om mezelf te onderwijzen, en om mezelf te ontdekken, en één van de stappen van dit proces - die toevallig de laatste stap is - is het naar buiten brengen voor het publiek. Ik stel me voor dat als mijn stukken agressief zouden worden uitgejouwd, ik zeer verontrust zou zijn, en ik zou ze waarschijnlijk terugroepen, en me afvragen wat er mis was, en misschien iets veranderen, want niemand, tenzij hij een absolute sadist is, wil dat een publiek zijn werk haat.
Is Nixon in China een politiek statement, of is het een puur muzikaal dramatisch stuk?
Oh, het is een politiek statement, en muziektheater kan een politieke impact hebben. Ik denk niet dat we de wereld kunnen veranderen, maar ik denk wel dat kunst kan helpen om de politieke bewustwording van mensen te verhelderen. De politiek van deze opera is zeer subtiel, en dit is voornamelijk het werk van Alice Goodman. Zij is een briljant schrijfster, en haar psychologische scherpte is buitengewoon. De politieke kern van de opera is de tweede scène, waar Nixon en Kissinger daadwerkelijk Mao ontmoeten. Veel Amerikanen hebben uit het oog verloren dat Mao erg oud was toen deze gebeurtenis plaatsvond. Hij was nauwelijks in staat om op te staan, en Nixon nam een enorm risico toen hij daarheen ging, omdat de hele wereld toekeek, en hij niet wist of hij Mao echt te zien zou krijgen. Mao was misschien te ziek om hem te zien, of, waarschijnlijker, Mao kon besluiten dat het politiek gunstiger was om hem af te wijzen. Maar in feite kreeg hij hem wel te zien, en uit de beschrijvingen van zowel Kissinger als Nixon blijkt dat ze er zo opgewonden over waren dat ze hun vreugde nauwelijks konden bedwingen. Dus we krijgen dat gevoel van opwinding en euforie aan het begin van de scène. Er is deze persiflage [lichte en licht minachtende spot of gekheid] die heel vaak voorkomt bij diplomaten terwijl er een fotomoment is. Dan worden de deuren gesloten en wordt iedereen de zaal uitgestuurd, en gebeurt het echte werk. Waar ik overheen probeerde te komen, en waar Peter en Alice overheen probeerden te komen, was het gevoel dat Amerikanen op een bepaalde manier de rest van de wereld proberen te dicteren, in het bijzonder de derde wereld. Ze probeerden hen te laten zien dat wij, omdat we rijk zijn, en dik, en slank, en goed gevoed, en veel auto's en magnetrons hebben, dat onze manier van leven en onze manier van economie juist is, en dat hun manieren verkeerd zijn, en als ze maar een beetje slimmer waren, en onze economische methoden zouden overnemen, ze ook net als wij zouden kunnen worden. Ik vind dat een dwaze houding. Het is een vorm van laatste twintigste-eeuws kolonialisme, en een van de geneugten van die specifieke scène is dat Nixon al die huiselijke Amerikaanse gemeenplaatsen uitkraamt, en Mao, die niet alleen een felle concurrent is maar ook een briljant filosoof, maakt in feite gehakt van Nixon, en Nixon is zich er niet eens van bewust! Hij verlaat de vergadering en denkt dat hij de voorzitter het één en ander heeft verteld. Dus, het is nogal een ironische scène.
Heeft Nixon al gereageerd op het stuk?
We weten dat hij alles weet over de opera. Hij heeft het zeer aandachtig gevolgd, maar hij heeft er niets over gezegd. Ik ben net zo blij dat hij niet naar één van de voorstellingen is gekomen, want als je deze mensen ontmoet, deze politici, ontdek je dat het vaak zeer letterlijke mensen zijn, en vaak boos zijn omdat artistieke vrijheid de feiten oprekt. Ik kan me voorstellen dat hij waarschijnlijk boos is omdat het helemaal niet zo ging.
Vreest u voor de toekomst van de muziek?
Ik vrees wanhopig voor dit land, want ik heb dit zien gebeuren in mijn eigen staat Californië. Het gebeurt ook in staten als Massachusetts, die vroeger zeer hoge normen hadden, en waar de kiezers apathisch en egoïstisch worden en geen geld willen geven aan de scholen. Dus de scholen worden steeds slechter. Aan muziek, waarvan de Grieken begrepen dat het één van de basisdisciplines van het leven was, maar die wij neigen te beschouwen als slechts een hobby of een versiering van ons bestaan, wordt te weinig aandacht besteed, en daarin schuilt werkelijk het gevaar. We zouden tegen de eeuwwisseling gemakkelijk kunnen veranderen in een land van zeer slecht opgeleide Filistijnen die serieuze kunst nauwelijks begrijpen of waarderen.