From Russia with love
Het laureatenconcert van de Koningin Elisabethwedstijd in Gent (****) [live]
De laureatenconcerten van de Koningin Elisabethwedstrijd vormen een geschikte gelegenheid voor fine tuning van de indrukken opgedaan tijdens de live stream sessies van het concours. Voor mij was Julia Muzychenko met voorsprong de winnares van het concours. De jury oordeelde anders. Als het concert in Gent iets aantoonde dan wel dat de jury zich heeft vergist.
De concertzaal van De Bijloke heb ik vroeger vaak gemeden vanwege de problematische akoestiek. De bekleding van de wanden met driemetershoge hardhouten balken is zonder twijfel een verbetering: de strijkersklank is warm, de solistische passages zijn mooi gedefinieerd. Je hoort geen akelige reflecties in de zaal maar helpen de gerenoveerde wanden ook bij het verzekeren van voldoende detail in het klankbeeld van de forte-passages van het orkest? Daar ben ik niet zo zeker van.
Weinig ouvertures zijn meer geschikt om dit soort concerten te openen dan de ouverture tot La Forza del destino. Alejo Perez, één en al lenigheid aan het hoofd van het Symfonisch Orkest Opera Ballet Vlaanderen, maakte er de gouden klassieker van die het behoort te zijn. Met de drie hamerslagen van het noodlot heeft de Italiaanse zin voor dramatiek al gauw bezit genomen van de ruimte, al snel gevolgd door de bitterzoete melancholie van “Le minacce”, een melodie die de Leuvense brouwer Stella Artois kratten bier deed verkopen en Claude Berri’s provencaalse melodrama “Jean de Florette” aan een soundtrack hielp. Is de repertoirekeuze voor deze avond bijna uitsluitend Italiaans, ze is niet altijd van even goede smaak.
Inho Jeong mocht aftrappen met “Come dal ciel precipita” (Macbeth) en “La calunia è un venticello”. Jeongs dictie van het Italiaans was nogal problematisch, geen zeldzaamheid bij Koreanen. Ik bespeurde bij deze zanger ook weinig zin voor rubato om deze muziek zich eigen te maken. De minst boeiende muziek werd gekozen door mezzo Juliette Mey: “Nacqui al’affanno, al pianto” (Cenerentola) en “Nobles seigneurs, salut!” (Les Huguenots). Techniek demonstreren om een jury te overtuigen is één ding maar inzetten op stukken die geen toekomst hebben is een ander. Moet ik dan twijfelen aan haar muzikale intelligentie? De jury heeft zich door de holle virtuositeit van deze mekkerende bravourestukken niet laten inpakken.
Wedstrijdwinnaar Taehan Kim verraste vervolgens met “Ce breuvage pourrait me donner un tel rêve” (Hérodiade), afgeleverd met een enigszins onverwacht inlevingsvermogen en gearticuleerd met zeer behoorlijk Frans in een charmante dialoog met de stem van Vincent Alpaerts altsaxofoon. Nog verrassender was dat hij naast de ondeugende Norina van Julia Muzychenko kon bestaan in “Pronto io son” (Don Pasquale). Het werd zelfs een sprankelend duet waarbij Kim de vis comica van het stuk wist te treffen. Even ontstond bij mij de indruk één van de meest muzikale Aziaten aan het werk te zien die ik al gehoord had. Muzychenko van haar kant wist meteen te scoren met haar sensuele timbre, fabelachtige techniek, probleemloze registerovergangen, natuurlijkheid van expressie én spektakelnoten. Daarmee was het eerste deel van het concert verlopen als een echt crescendo. De echte lakmoestest zou pas volgen na de pauze.
In de ouverture tot Le nozze di Figaro was zowel de kolder als de opwinding te horen van Mozarts “folle journée”. Perez liet het klinken als een uitnodiging voor de lopende productie bij Opera Vlaanderen.
Jasmin White was de teleurstelling van de avond. Waarom de jury haar een tweede plaats toekende is mij een volkomen raadsel. In het borstregister projecteert de stem eerder matig. In ”Cruda sorte - Qua ci vuol disinvoltura” (L’Italiana in Algeri) en “Ah, quel giorno ?” (Semiramide) toonde ze weinig persoonlijkheid en geen al te grote wendbaarheid van de vocale middelen om te gloriëren in deze belcantostukken. Haar zeldzame stemtype (contralto) plaatst haar apart maar veroordeelt haar ook tot een beperkt repertoire. Elgars “Where corals lie” (Sea pictures) was geen stuk om mee te scoren. En waarom was haar duet met Muzychenko uit Lakmé gecancelled?
De ouverture tot La Traviata was niet aangekondigd in het programma. Perez rolde het uit als een rode loper voor het voorspelbare hoogtepunt van de avond: met “E strano” kon Muzychenko nogmaals haar maturiteit en interpretatieve skills demonstreren. “Croce e delizia” liet ze resoneren tussen hemel en hel, de spinto-delen en coloraturen van “Sempre libera” strooide ze genereus over de hoofden van het publiek dat gepast reageerde met het meeste applaus van de avond.
Taehan Kim kon zijn exploot van het eerste deel niet herhalen. “Carlos écoute - Ah, je meurs” (Don Carlos) kon hij niet boven de middelmaat uittillen. Zijn voordracht klonk opnieuw vlak en onpersoonlijk. Hier was geen nieuwe Ludovic Tézier in de maak. En wat valt er te bewijzen met een melancholie-bonbon als “Mein Sehnen, mein Wähnen” (Die Tote Stadt)? Taehan Kim zingt momenteel nog erg kleine rolletjes in Berlijn, tot diep in 2024. Of deze wedstrijd de gedroomde carrièreboost voor hem zal betekenen is helemaal niet zeker.
Het talent herkennen van supersopranen is echt niet moeilijk. Heb ik de grote carrières niet voorspeld van Nina Stemme, Anna Netrebko, Elina Garanca, Aida Garifullina, Venera Gimadieva, Elena Stikhina, Elena Guseva en dat telkens vanaf het prille begin? Julia Muzychenko heeft iedereen geëclipseerd op deze wedstrijd. Ze heeft ook alles voor de grote carrière: de looks, de stem, muzikaliteit, een soort natuurtalent om zich op een podium te bewegen en de communicatieve vaardigheid om met een publiek om te gaan. Muzychenko is een droom voor elke regisseur. Wie twijfelt aan haar podiumpersoonlijkheid moet haar Oksana in Rimski-Korsakovs Kerstavond in Frankfurt maar eens bekijken, niet toevallig de Opernwelt-productie van het jaar 21/22. Waarom weet de jury, waarvan ik veronderstel dat zij het prestige van de wedstrijd in de grote carrières van haar laureaten weerspiegeld wil zien, dat niet? Dat een Russische sopraan wellicht niet hoorde te winnen is een gedachte die niet alleen vreemd is, ze was ook voorspelbaar. Wat als Muzychenko in Dikanka, het Oekraïense dorp van Oksana, was geboren? Ik merk op dat in Cardiff Singer of the World, de “concurrerende” wedstrijd die volgende zondag zijn beslag krijgt, er geen enkele Russische artiest in de finale zit. Merkwaardig toch als je weet dat Rusland de grootste leverancier is van toptalent in het operabedrijf. Toevallig is de UK vandaag het meest russofobe land in Europa. Proficiat!
Ik begreep dat Russische zangers daar niet welkom waren. Verkeerd begrepen dus. Maar wel vreemd dat er geen deelnemers uit Rusland meedoen. Kan me nog als de dag van gisteren herinneren dat de onvergetelijke Dmitri Hvorostovsky dat evenement won. Maar dit terzijde.
Tja, meneer Poetin ... iedereen is vrij over de man te denken wat hij wil. Hierover zullen we het niet eens worden vrees ik. Hoeft ook niet. Zolang u zeer interessante artikelen over opera in het algemeen en Richard Wagner in het bijzonder blijft schrijven zal ik ze met veel interesse lezen.
Inderdaad schande dat Russische zangers en zangeressen niet welkom zijn in Cardiff. Zij kunnen toch ook niet helpen dat zo'n smerige proleet de baas is van het Kremlin?