Auteur : Johan Uytterschaut
Ik kan vrij kort zijn: Kevin Puts’ partituur voor The Hours overtuigt mij niet. Ik heb al eerder het zelfde soort opmerkingen moeten maken: nogal wat nieuwe operacomponisten gaan hun gang met één van de beste orkesten in de wereld, en laten merken dat hun expertise daar ligt. Maar wanneer het erop aan komt de wetmatigheden van het muziektheater met die orkestrale schriftuur te matchen, dan vallen ze door de mand. In het beste geval wordt terdege rekening gehouden met het stemvak van de aangezochte zangers en zangeressen, maar de dramatische meerwaarde blijft meestal op schromelijke wijze achterwege. In het specifieke geval van The Hours komen de geïnterviewde protagonisten heel duidelijk met hun mening uit de verf: het is van het grootste belang dat de emotionele ondertekst van hun personage een muzikaal tegengewicht krijgt. Daar kunnen we het alleen maar mee eens zijn. Alleen krijgen we dat in de klinkende feiten niet te horen. Het is een beetje te gemakkelijk om de aanwezige parallel tussen de drie vrouwen in dit verhaal als voorwendsel te nemen om hun zangstijlen, kort door de bocht, als takken van dezelfde boom te zien. Dat is precies was Puts hier doet: er is geen essentieel verschil tussen de soorten frasen die Virginia Woolf, Laura Brown en Clarissa Vaughan moeten debiteren.
Eigenlijk is heel deze partituur in dat bedje ziek. We worden getrakteerd op enkele recurrente motieven, die echter te weinig pertinent aangewend worden. En anderzijds is het een af en aan van losse ideetjes die op zich soms wel aantrekkelijk zijn, maar voor de rest niets te betekenen hebben omdat ze nooit uitgewerkt worden.
Kan de productie van de Metropolitan (Phelim McDermott) daar iets aan verhelpen? Helaas. Over de zangeressen straks meer. De intrinsieke dramatische kwaliteiten waar ook Steven Daldry’s knappe film (afgezien van de totaal irrelevante muziek van Philip Glass) op steunt bevatten voldoende materiaal om iemand als Benjamin Britten mee aan de slag te laten gaan. En zijn opera’s worden productioneel meestal behandeld met een correcte economie der middelen. Niets daarvan in dit geval. Met het combineren van contrasterende bühnes heb ik geen probleem. Maar wat lopen die balletdansers daar in ’s hemels naam te doen? Tenzij in de weg. Typisch voorbeeld van dramatische bloedarmoede die gecamoufleerd moet worden met niet ter zake doende ballast. Er is welgeteld één scène waarin de danseressen nut hebben: in het verouderen van Laura Brown. Dat had m.i. ook anders gekund.
Wat deze productie overeind houdt is de kwaliteit van de cast. Ik beperk mij tot de drie centrale vrouwenrollen. Renée Fleming staat mee aan de wieg van deze opera, en de rol van Clarissa Vaughan is voor haar geschreven. Ze maakt hiermee na enkele jaren haar rentrée aan de Met, en het is absoluut bewonderenswaardig hoe zij er, gezien haar leeftijd, nog perfect in slaagt alles op een professioneel rijtje te zetten. Ik heb haar steeds als “de koningin van haar generatie” beschouwd, en ik heb geen reden om daar voorlopig iets vanaf te doen. Kelli O’Hara slaat dikwijls haar vleugels uit in de wereld van de musical, waar zij met haar zilveren timbre best wel in past; haar casten als de lichtjes mondaine Laura Brown was dan ook een goede keuze. De rol wordt een huis van vertrouwen. Voor de rol van Virginia Woolf, vol tragische Weltschmerz, is ook de mezzo van Joyce DiDonato geschikt. En in het midden- en laag register valt haar ook niets te verwijten. Anders loopt het boven de passage naar het hoog register. Ik kan er niet bij waarom ze daar de laatste jaren stelselmatig technisch in de fout gaat (voor de kenners: onjuist gebruik van de bovenlip) waardoor ze een hinderlijk geflapper produceert. Nergens voor nodig, en dus bijzonder jammer.
Dit gezegd zijnde doen de drie dames een gewaardeerd optreden als actrices, wat grosso modo ook van de rest van de cast kan gezegd worden; een enkele vreemde karikatuur niet te na gesproken.
Conclusie: The Hours van Kevin Puts is een gemiste kans. Een grondiger uitgewerkte partituur met meer economie der middelen had zeker een interessant resultaat kunnen opleveren.