De speech van Daniel Barenboim
Johan Verbruggen stuurde mij volgend bericht per email :
Laat me beginnen met een citaat uit Thomas Manns “Richard Wagner und der ‘Ring des Nibelungen’, gepubliceerd in 1937...
...Der ungeheuere, man kann sagen: planetarische Erfolg, den dann dennoch die bürgerliche Welt, die internationale Bourgeoisie dieser Kunst dank gewisser sinnlicher, nervöser und intellektueller Reize, die sie ihr bot, bereitete, ist ein tragi-komisches Paradox und darf nicht vergessen machen, dass sie einem ganz anderen Publikum zugedacht ist und sozial-sittlich weit hinauszielt über alle kapitalistisch-bürgerliche Ordnung in eine von Machtwahn und Geldherrschaft befreite, auf Gerechtigkeit und Liebe gegründete, brüderliche Menschenwelt...
Daniël Barenboims speech was een schot in de roos. Je hebt overschot van gelijk als je de strukturele en financiële misstanden in de culturele sektor aankaart. Ik ben het volledig met je eens als je het intellektueel masochisme van het Scala-premièrepubliek hekelt. Maar het is wat kort door de bocht om Barenboims woorden zo lichtzinnig opzij te schuiven. Hier is diepgaand tragisch besef aan het woord....
Sinds de jaren tachtig (Thatcher, Reagan, Bush sr.) is een neoliberale ideologie in opmars die dreigt alle sociale en culturele verworvenheden van de laatste vijftig jaar in naam van economische efficiëntie en winstmaximalisatie uit te roeien. Alle initiatieven van overheidswege worden resoluut verketterd in naam van het ‘vrije’ ondernemerschap en haar verworvenheden, en moeten zo snel mogelijk afgebouwd worden. Exorcisme van het zuiverste soort, want deze privatiseringswaanzin wordt resoluut bedreven als ware het een duivelsuitdrijving. De eerste slachtoffers hiervan zijn.... politieke democratie en vrije democratische cultuurbeleving.
Daniel Barenboims speech was een vlijmscherpe sneer tegen een establishment van nieuwe rijken en politieke potentaten dat denkt dat beschavingspeil te meten is naar de prijs die men ervoor betaalt. Het is een scherpe aanval tegen alle Berlusconi’s, Sarkozy’s, Poetins, Camerons, e.a.... die met hun politiek zowel het culturele als ook het politieke leven in hun landen in gevaar brengen. Kerels waarover Wagners kunst zeer duidelijk is: deze zelfverklaarde Wotans moeten terug naar het volk en het volk geven waar het recht op heeft: democratische culturele participatie (Berlusconi ???) en democratische toegang tot hoger onderwijs (Cameron !!!).
Dit is de echte betekenis van Barenboims eenvoudige woorden. Echt.... Wagneriaanser kan het niet !!!
Johan Verbruggen